dəşti muğamı özü vaxtilə (1920-ci ildən əvvəl) azərbaycanda şamaxı, qarabağ, bakı muğam məktəblərinə məxsus xanəndələrin repertuarında mövcud olsa da sonralar, üzeyir hacıbəyov tərəfindən sovet təbliğat-təşviqat kampaniyasının (baxma: sovet propaqandası) bir parçası olaraq, azərbaycan muğamı sistematikləşdirildikdən sonra ixtisara salındı. Ancaq bu hadisədən sonra dəşti ilk dəfə 50-ci illərdə radioda bu təsniflə birgə yenidən əlibaba məmmədov tərəfindən oxundu.
təsnifin tarixçəsi barədə müəllif əlibaba məmmədovun xatirələrindən:
« Seyid Şuşinski bizimlə bayatı-kürd keçirdi. Mən bayatı-kürdü öyrənmişdim, getdim kəndə - Maştağaya. Mənim əmim köhnə xanəndələrdən olub, elə Seyid Şuşinskinin həmyaşıdı idi. dedi: "ağa sənə nə keçir?". Mən də dedim: "bayatı-kürd". əmim dedi ki, o, yaxşı dəşti oxuyardı, qabaq. Mən də gəldim sinifə dedim ki, ağa, bu bayatı-kürdü bildik, amma deyirlər ki, sən yaxşı dəşti oxumusan. "ay əlibaba, bu bayatı-kürd, dəşti eyni şeydir" - dedi. dedim ki, ağa, bir şey olmasa deməzdilər. "kim deyir?" - deyə soruşdu. dedim ki, əmim. "əmin kimdir?" deyə yenidən soruşdu. dedim ki, güləhməd məmmədov. dedi ki, kamil, segah pərdəsini tut. ağa başladı farsca dəşti oxumağa və mən musiqisini öyrəndim, amma sözünü bilmirəm deyə, unutmamaq üçün sinifən çıxdım. mən sinifdən çıxanda: "əlibaba hara gedirsən?" - deyə soruşdu. dedim ki, ağa, gəlirəm. yadımdan çıxmasın deyə, başladım dəştini dəfələrlə oxumağa. gördüm balaca muğamdır və "mən bundan neyləyə bilərəm?" - deyə öz-özümə soruşdum. başladım təsniflər yazmağa. birinci təsnifi düzəltdim, bütün dəştinin hissələrini gəzdim, dəşti qurtardıqdan sonra ikinci təsnifi - sözü gedən təsnifi düzəltdim, musiqisi oldu, ancaq sözü yox idi. bir gün oturmuşdum evdə və gördüm ki, uşaqlar və yoldaşım yatdı. təqribən gecə saat 12 və ya 1-in yarısıdır. durdum tarı götürdüm, keçdim zala, başladım özüm üçün çalmağa. bu dəştini oxuyuram, filan-filan... birdən ağlıma gəldi ki:
Sənin eşqin məni gətirdi dilə ,
Necə aşiq olur bülbüllər gülə,
Həsrət çəkdim ,
Səni sevdim ,
Könül verdim ,
Belə bir gözələ ,
Eşqimi təzələ,
Şeirə qəzələ... »
əvvəldə oxunan təsnifə məxsus qəzəl və muğamda oxunan qəzəl Seyid Əzim Şirvaniyə məxsusdur.
Qəmindən qönçə tək dilqanə döndü
Kim ki, istər özünü sərvəri-əyyam eləsin
təsnifin ən gözəl ifası mənə görə rübabə muradovaya məxsusdur:
(youtube: 
)
)digər ifaçıları:
Ahmet kaya
(youtube: )
)faiq ağayev
(youtube: )
)sabir mirzəyev
(youtube: )
)seda sayan
(youtube: )
)mirələm mirələmov
(youtube: )
)süleyman abdullayev
(youtube: )
)xumar qədimova
(youtube: )
)əlibaba məmmədov
(youtube: )
)mənbə:
bir mahnının tarixçəsi
(youtube: )
)https://en.wikipedia.org/wiki/Dastgah_music
http://mugam.musigi-dunya.az/d/deshti.html